English
STEM là nền tảng quan trọng giúp trẻ sẵn sàng cho thế giới công nghệ. Nó bao gồm khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Trẻ mẫu giáo rất tò mò và thích khám phá. Do đó, việc giới thiệu STEM sớm sẽ khơi dậy sự sáng tạo. Dưới đây là các hoạt động STEM thú vị dành cho trẻ. Mời quý thầy cô đón đọc!
Khoa học: Khám phá thế giới tự nhiên
1. Núi lửa chanh
Nguyên liệu cần có: Một quả chanh, muối nở (baking soda), và nếu muốn thêm phần sáng tạo, một ít phẩm màu thực phẩm.
Cách thực hiện: Cắt đôi quả chanh và khoét bớt phần ruột để tạo một “miệng núi lửa” nhỏ. Nhỏ vài giọt phẩm màu vào miệng núi lửa, sau đó thêm muối nở. Dùng thìa khuấy đều muối nở với phần ruột chanh, và quan sát “núi lửa” phun trào với bọt màu rực rỡ.
Ý nghĩa giáo dục: Hoạt động đơn giản này giúp trẻ tìm hiểu về phản ứng hóa học. Nói một cách dễ hiểu: Chanh có tính axit, còn muối nở có tính kiềm. Khi hai chất này trộn lẫn, chúng tạo ra khí carbon dioxide, gây ra hiện tượng sủi bọt thú vị. Trẻ mẫu giáo không cần nắm hết chi tiết hóa học, nhưng sẽ rất thích thú khi thấy các chất tương tác với nhau.
2. Tinh thể muối
Nguyên liệu cần có: Nước, muối, và một đoạn dây làm sạch ống (pipe cleaner) mềm.
Cách thực hiện: Hòa muối vào nước trong một cốc, khuấy cho đến khi muối tan hết. Cần cho thật nhiều muối, đến khi muối không tan thêm được nữa. Uốn dây làm sạch ống thành hình đẹp, như ngôi sao hay trái tim, rồi thả vào cốc nước muối. Để yên trong vài ngày. Khi lấy dây ra, trẻ sẽ thấy những tinh thể muối bám đầy trên đó.
Ý nghĩa giáo dục: Hãy chỉ cho trẻ thấy các tinh thể muối có hình dạng đều đặn, với nhiều hình vuông và chữ nhật hoàn hảo. Đây là kết quả của liên kết phân tử. Trẻ không cần hiểu hết chi tiết, nhưng có thể ngạc nhiên và thích thú trước quá trình hình thành tinh thể – điều mà một số em có thể chưa từng thấy trước đây.
3. Vườn cải xoong
Nguyên liệu cần có: Một cốc đất, hạt cải xoong, và nước.
Cách thực hiện: Cho đất vào cốc, gieo hạt cải xoong, tưới nước đầy đủ và đặt cốc ở nơi có nhiều ánh sáng. Quan sát hạt bắt đầu nảy mầm sau vài ngày. Khi cải xoong lớn đến kích thước mong muốn, trẻ có thể thu hoạch và thưởng thức như một món ăn nhẹ lành mạnh.
Ý nghĩa giáo dục: Dự án STEM này giúp trẻ học về sự phát triển và chăm sóc cây trồng. Để tăng tính khám phá, hãy thử trồng ba cốc cải xoong: một cốc tưới đủ nước nhưng để trong tủ tối, một cốc để ngoài nắng nhưng không tưới nước, và cốc thứ ba được tưới nước đầy đủ và đặt dưới ánh nắng. Trẻ sẽ ngạc nhiên khi thấy cây thiếu nước hoặc ánh sáng khó phát triển, từ đó hiểu rõ hơn về nhu cầu của thực vật.
Công nghệ: Học tư duy logic
4. Thuật toán bánh mì kẹp mứt
Cách thực hiện: Giáo viên đóng vai một robot, đứng trước trẻ với một ổ bánh mì, lọ mứt, và dao bơ. Yêu cầu trẻ đưa ra hướng dẫn từng bước để làm một chiếc bánh mì kẹp mứt, ví dụ: “Đặt bánh mì lên đĩa”, “Phết mứt lên bánh”.
Lưu ý vui: Robot luôn làm đúng theo hướng dẫn một cách “nguyên văn”. Nếu trẻ nói “Đặt bánh mì lên đĩa”, hãy đặt cả ổ bánh mì (còn nguyên bao bì) lên đĩa. Nếu trẻ bảo “Phết mứt”, hãy phết mứt lên tay hoặc mặt bạn. Trẻ sẽ nhanh chóng nhận ra tầm quan trọng của việc đưa ra hướng dẫn cụ thể và rõ ràng.
Ý nghĩa giáo dục: Đây là một bài học quan trọng về khoa học máy tính, giúp trẻ hiểu rằng các lệnh cần phải chính xác và theo đúng trình tự. Đồng thời, hoạt động này cũng rất vui nhộn và dễ áp dụng trong lớp học.
5. Săn kho báu
Nguyên liệu cần có: Một căn phòng và một “kho báu” (có thể là một chiếc bánh quy, một món đồ chơi cần được “giải cứu”).
Cách thực hiện: Giấu kho báu trong phòng khi trẻ không nhìn thấy. Sau đó, đưa ra các hướng dẫn từng bước để trẻ tìm ra kho báu, ví dụ: “Bước hai bước về phía trước, quay sang trái, bước năm bước”. Khi trẻ tìm được kho báu, hãy để một trẻ đóng vai “người lập trình”, hướng dẫn các bạn khác tìm kho báu. Để tăng thử thách, có thể bịt mắt trẻ trong lúc tìm!
Ý nghĩa giáo dục: Tương tự thuật toán bánh mì, hoạt động này dạy trẻ về sự cụ thể và trình tự trong hướng dẫn. Dù không cảm thấy như đang học lập trình, trẻ thực sự đang làm quen với tư duy lập trình cơ bản.
Kỹ thuật: Xây dựng và sáng tạo
6. Thử thách máy bay giấy
Cách thực hiện: Hướng dẫn trẻ gấp máy bay giấy theo các bước cụ thể. Việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn và cẩn thận – những kỹ năng quan trọng trong cuộc sống. Khi máy bay hoàn thành, trẻ có thể thả bay và quan sát.
Ý nghĩa giáo dục: Dù kỹ thuật của máy bay giấy đơn giản hơn máy bay thật, trẻ vẫn học được về bốn lực tác động lên chuyến bay: nâng, trọng lượng, lực đẩy và lực cản. Trẻ không cần hiểu sâu, nhưng sẽ nhận ra máy bay của bạn bay xa hơn của mình. Điều này khuyến khích trẻ làm lại máy bay, chú ý hơn đến cách gấp, đảm bảo cánh đủ rộng hoặc mũi đủ nhọn để bay xa hơn. Đây chính là kỹ thuật trong thực tế.
7. Bộ Lego
Nguyên liệu cần có: Bộ Lego dành cho trẻ mẫu giáo.
Cách thực hiện: Trẻ xây dựng các mô hình theo hướng dẫn trong bộ Lego. Hoạt động này không chỉ vui mà còn mang tính giáo dục cao.
Ý nghĩa giáo dục: Việc xây dựng bằng gạch Lego giúp trẻ học cách làm theo hướng dẫn, tương tự thử thách máy bay giấy. Cảm giác chạm vào các khối gạch giúp phát triển sự khéo léo và phối hợp tay-mắt. Phần sáng tạo cho phép trẻ thể hiện trí tưởng tượng, khám phá các khả năng thiết kế khác nhau. Lego cũng giúp trẻ tìm hiểu về các khái niệm vật lý cơ bản như cân bằng và độ ổn định – nếu tháp Lego quá cao, nó có thể sẽ đổ!
8. Thử thách bảo vệ trứng
Nguyên liệu cần có: Trứng, túi khóa kéo, và các vật liệu như nước, đá, ngũ cốc, khăn giấy, bột mì, đường…
Cách thực hiện: Đặt một quả trứng vào mỗi túi khóa kéo cùng một vật liệu khác nhau (nên dán kín túi nếu dùng nước). Yêu cầu trẻ dự đoán điều gì sẽ xảy ra với trứng trong mỗi túi, sau đó thả các túi xuống sàn bếp cứng. Quan sát và thảo luận xem trứng có vỡ hay không.
Ý nghĩa giáo dục: Hoạt động này dạy trẻ về nguyên tắc kỹ thuật cơ bản, như tầm quan trọng của việc chọn vật liệu phù hợp. Trẻ mẫu giáo có thể không tự thiết kế thiết bị bảo vệ, nhưng việc dự đoán và quan sát vẫn rất hấp dẫn và giáo dục.
9. Thử thách tháp cốc
Nguyên liệu cần có: Khoảng 50 cốc nhựa.
Cách thực hiện: Đưa cốc cho trẻ và thách thức các em xây tháp cao nhất có thể chỉ bằng những chiếc cốc này. Khuyến khích trẻ thử nghiệm các thiết kế và cấu trúc khác nhau. Sau đó, thảo luận về cấu trúc nào ổn định nhất và lý do vì sao.
Ý nghĩa giáo dục: Hoạt động đơn giản nhưng hấp dẫn này giới thiệu khái niệm về cân bằng và độ ổn định, đồng thời khuyến khích trẻ tư duy sáng tạo. Đây là cách tuyệt vời để kết hợp vui chơi với học tập, giúp các khái niệm phức tạp trở nên dễ tiếp cận hơn.
Toán học: Rèn kỹ năng tư duy số
10. Săn hình dạng
Cách thực hiện: Yêu cầu trẻ tìm một đồ vật trong nhà khớp với hình dạng bạn chọn, ví dụ: hình tròn. Trẻ có thể tìm thấy tay nắm cửa, đĩa hoặc đáy cốc. Thay vì mang đồ vật đến, trẻ sẽ vẽ đồ vật đó lên giấy. Trẻ là những “thám tử săn hình”, và khi bản vẽ hoàn thành, các em sẽ khoe với bạn.
Ý nghĩa giáo dục: Trò chơi này giúp trẻ nhận biết hình dạng – một kỹ năng toán học quan trọng. Đồng thời, trẻ cũng luyện kỹ năng vẽ hình, kết hợp học và sáng tạo.
11. Đoán trọng lượng
Cách thực hiện: Tìm hai đồ vật trong nhà và yêu cầu trẻ đoán đồ vật nào nặng hơn. Dùng cân để kiểm tra, sau đó hỏi trẻ xem dự đoán của mình đúng không.
Ý nghĩa giáo dục: So sánh trọng lượng giúp trẻ hiểu về số học và các mối quan hệ lớn hơn/nhỏ hơn – nền tảng của toán học. Nếu trẻ thấy dễ, hãy thêm phép cộng: yêu cầu trẻ tính tổng trọng lượng của hai đồ vật, sau đó dùng cân kiểm tra kết quả.
12. Đếm đậu
Nguyên liệu cần có: Một thìa và một lon đậu.
Cách thực hiện: Yêu cầu trẻ đặt càng nhiều hạt đậu lên thìa càng tốt, đếm từng hạt một cho đến khi một hạt rơi ra. Ghi lại con số đó, sau đó thử lại. Trẻ có thể phá kỷ lục của mình không? Khi trẻ thành thạo, chuyển sang thứ khác, như ngũ cốc. Liệu trẻ có xếp được nhiều ngũ cốc hơn đậu? Nếu dùng thìa lớn hơn thì sao?
Ý nghĩa giáo dục: Hoạt động này giúp trẻ luyện kỹ năng đếm – kỹ năng toán học quan trọng nhất. Đồng thời, trẻ rèn luyện sự khéo léo và kiên nhẫn, vì cân bằng hạt đậu trên thìa khó hơn bạn nghĩ!
Tại sao hoạt động STEM lại quan trọng với trẻ mẫu giáo?
Các hoạt động STEM giúp trẻ phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề ngay từ khi còn nhỏ. Mỗi ý tưởng STEM luôn bao gồm một hoạt động hấp dẫn liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, như khám phá hình dạng, thể tích hay đo lường thông qua trải nghiệm tương tác.
Một giá trị khác của STEM là nó giống như sân chơi cho sự sáng tạo và đổi mới. Các hoạt động khuyến khích trẻ thử nghiệm, suy nghĩ và tìm cách giải quyết vấn đề một cách vui vẻ. Tư duy sáng tạo này thúc đẩy sự sẵn sàng học hỏi và thử điều mới, dẫn đến thành công lâu dài trong cuộc sống.
Việc tiếp xúc với STEM từ sớm giúp trẻ thoải mái hơn với các khái niệm khoa học và toán học, trang bị cho các em công cụ để giải quyết những vấn đề phức tạp hơn sau này, đồng thời xây dựng nền tảng giáo dục vững chắc.
Nguồn: Bài viết được dịch từ Blog của tác giả Vitaly Tev/ website CodeMonkey
>> Tìm hiểu thêm về STEM với KidsEdu tại đây!
